Vikipedia’ya göre bizim Medusa, Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavar. Şimdi sevgili okur, bir de bizden dinle Medusa’nın hikâyesini. Şimdi sana Antik dünyadan ‘Acıların Kadını Dünyalar Güzeli Medusa’nın gerçek hikâyesini anlatıyoruz. Ne olaylar ne olaylar… Şimdi bizim dünyalar güzeli bahtsız Medusa’mız Yunan mitolojisinde göre yer altı dünyasının dişi canavarı olan üç Gorgon kardeşten birisi. Yer altı dünyasındakiler de çok havalılar çünkü onlar ölümsüz. Ama bu üç kız kardeşten yalnızca bizim bahtsız Medusa ölümlü ve kendisine bakanları da taşa çevirme gücüne sahip. Bu sebeple Antik Dünya’da büyük yapıları tapınakları ve özel eşyaları korumak için Medusa kabartmaları, resimleri, baskıları kullanılmış. Bir nevi güvenlik şifresi olayı, gözü, olanın gözü çıksın durumu. Buna en güzel örneklerden birisi de tartışmasız Didim Apollon Tapınağı’ndaki Medusa kabartmalarıdır. Bizim tapınak da tabii zamanının en önemli kehanet merkezi. Haliyle hırlısı da geliyor hırsızı da.
Bir güvenlik sistemi lazım elbette. Hem zaten de taş kesildim deyiminin kökeni yunan mitolojisinden bizim Medusa’dan geliyor.Şimdi bizim Medusa’mız da durup dururken insanları bakışlarıyla taşa çevirmedi tabii ki. Zalim kader onu bu hale getirdi. Bizimki dillere destan güzel mi güzel bir genç kız. Zeus’un da en sevdiği kızıymış diyorlar. Biz de diyenlerin yalancısıyız. Medusa Athena’nın tapınağında gözlerden, gönüllerden uzak kendi halinde yaşarken bir bakanın bir daha baktığı o güzelliği, sapsarı uzun saçlarının namı şehir efsanesi gibi dilden dile yayılmış. Tarihçi Hesiodos’a göre de denizlerin güçlü efendisi deniz tanrısı Poseidon da bu güzellik karşısında başlarda ‘ Aman canım ben ölümsüz bir tanrıyım, ne işim olur benim bu ölümlüyle’ dese de, başlarda dirense de aşk bu işte kayıtsız kalamamış. Poseidon Medusa’ ya gerçekten abayı yakmış. Medusa’nın sapsarı o uzun saçları gözünün önünden gitmiyor Poseidon’un. Ama işler de karışık çünkü zeka ve savaş tanrıçası Athena da Poseidon’a çok aşık. Yani demek ki işin içinden çıkılmaz aşk hikâyeleri yüzyıllardır hep varmış. Aşktan gözü dönmüş Poseidon’nun öyle ki bir gün bizim güzel kızımız Medusa’ya hem de Athena’nın tapınağında zorla sahip olmuş. Zavallı Medusa. Boşuna mı dedik Medusa’nın suçu ne?
Diye… üzüntüden midesi bulanıyor bizim kızı, yemelerden içmelerden kesilmiş, defne yaprakları bile fena kokuyor artık Medusa’ya … böyle bir şey saklı kalır mı? tabii bu olay duyulmaz mı? Eyvahlar olsun ki Athena bile duyuyor olayı. ‘Nasıl yani bir de benim tapınağımda!’ ‘diye bağırıyor. ‘Siz görürsünüz!’ Athena öyle sinirleniyor ki adeta öfkeden deliriyor. Nasılsa bizim Medusa’mız da ölümlülerden, öldüreyim de kurtulayım şu kızdan öfkem dinsin diyor. Ama bir yandan da öyle de kıskanıyor ki bizim Güzel Medusa’mızın dillere destan o güzel uzun sarı saçlarını, en çok da Medusa’nın saçlarına kurmaya başlıyor. Öldürmeyip de acı çektireyim ben buna, iyice bir yılana, ifrite benzesin, ona bakanlar bile taş olsun diye intikam planları yapıyor. İşte bu hain planlar sonrası güzel Medusa’mız saçları yılanlarla dolu, gözleri taş olmuş çirkin mi çirkin, bakanın bile taş olduğu, bakmaya bile korkulan bir kadın oluyor. Güzel olduğu için başı dertten kurtulmayan Medusa’nın çirkin olunca da başı dertten kurtuldu mu sandınız? Büyüklerimiz de gerçi Allah çirkin şansı versin derler ama kader de ağlarını ördü mü güzel çirkin tanımıyor. Athena’nın da bizim kızımıza olan öfkesi ne yapsa geçmiyor bir türlü. Medusa’yı da kardeşlerini yüzlerine bakılmayacak hale de getirse öfkesi geçmiyor. Sevgili okur galiba adı strateji ve zeka tanrıçası bile olsa depresif ve kıskanç bir kadından daha büyük, tehlikeli bir canavar yok. Athena bizim kızı öldürmeye karar veriyor ama Medusa’yı öldürtsün diye üvey kardeşi Perseus’dan öldürmesini istiyor. Çünkü Perseus’da ölümlü. Ezik Perseus’a yardım da ediyor bizim kızı öldürsün diye. Gümüşten bir kılıç, kalkan ve uçan bir at arabası bir de ayna veriyorlar. Perseus da zaten ona verilen ayna ile Medusa’ya bakabildi ve taşa dönüşmeden kafasını kesti diyorlar. Perseus üvey kız kardeşinin bu isteğini hemen yerine getirip bizim zavallı Medusa’mızın başını kesince, kimsenin bilmediği o gerçek ortaya çıkıyor. Meğer bizim kız hamile, zavallı Medusa Poseidon’dan hamile kalmış. Perseus’un gözleri kamaştıran kılıcı Medusa’nın kafasını bedeninden ayırdığı o anda Poseidon’un çocukları nur topu gibi Pegasus ve Chrsyar doğuvermesin mi? Medusa’nın kesilen başının sol damardan akan kanının öldürücü zehir içermesi, sağ tarafında damardan da ölüyü diriltecek güçte bir ilaç olması aslında bizim Medusa’mızın nasıl da mucizevi özel bir kadın olduğunun en büyük delalettir. Zehrin ilacıdır Panzehir… Athena da sonradan bu ilacı yani Panzehiri sağlık tanrısı Asklepios’a hediye etmiş diyorlar. Diyenlerin yalancısıyız.Apollon Tapınağı nın inşaatı bir türlü tamamlanamadığı için pek çok Medusa figürü yarım kalmıştır. Ama yine de en güzel işlenmiş ve Didim in sembolü haline gelmiş Medusa Rölyefi Apollon Tapınağı da sergilenmektedir. 18 yıllık meslek hayatımda hep Medusa ile iç içe oldum zaman zaman tapınak çevresinde ki çalışmalarımızda karşılaştığımız olumsuzluklar da Medusa’nın laneti mi acaba diyenler olur her zaman güler geçerim bilirim ki o bakışlar taş olunacak değil, karşısında taş gibi durulacak ve güçlenilecek bir kadındır. O hem koruyan hem de korkutan taş gibi hatun denilen kadının ta kendisidir. Bugün bile erkeklerin Medusa’ya bakmaya tahammülü yok, ürküyorlar. Tarihler boyu Erkeklerin vazgeçemediği kadın oldu Medusa. Diğer erkeklerle savaşırken zırhlarına ama diğer erkeklerle ticaret yaparken de paralarının üzerinde taşıdılar Medusa’nın figürünü.
Sevgiyle kalın Fatma Sipahioğlu Arkeolog (Hikâyeleştiren: Fatma Sipahioğlu / Umut Kaşan Karabacılı)
Not: Tapınak’taki Medusa Rölyefleri de Roma Dönemi ne aittir. Yerebatan Sarnıcında kullanılan Medusa başlarda taşıyıcı öğe olarak olarak kullanılmıştır. Sar- nıç Bizans dönemi fakat Medusa başı Roma dönemidir. Muhtemelen başka bir tapınak ya da yapıdan sökülüp buraya taşınmış.
