Engellilik konusu, üç temel yaklaşımdan hareketle ele alınmıştır. İlk zamanlar tıbbi model olarak ele alınırken , daha sonra sosyal model olarak ele alınmıştır , günümüzde ise hak temelli insan hakları modeli olarak ele alınmaktadır.
Bu güne gelmeden önce 14 Kasım Diyabet günü, 17 Kasım Prematüre Çocuklar günü, 20 Kasım Çocuk Hakları Günü, 24 Kasım Öğretmenler Günü, 25 Kasım Şiddete maruz kalmış kadınların hak arama günü bana diyeceksiniz ki bunların 3 Aralık’la, Dünya Engelliler Günü ile ne ilgisi var diyeceksiniz. Aslında çok ilgisi var. 14 Kasım Diyabet artık engellilik durumu,17 Kasım Dünya Prematüre çocuklar günü, Filistin’de bombalanan hastanede prematüre çocukların küvezlerden çıkarıldığını ve bu çocukların engelliliğe mahkum edildiklerini farkında mıyız ? Prematüre çocukların beyin felci olma ihtimalleri yüksek, 20 Kasım Çocuk Hakları Günü’nde engelli çocukların haklarını iyileştirebildik mi? Hava ve otobüs terminallerinde çocuk odası emzirme odası var. Otizmli, down ,çocuk rehabilite odası neden yok? 24 Kasım Öğretmenler günü, engellilerden de öğretmen olanlar var görme engelli olanlar akıllı tahtayla entegre olan cihazla mesleğini kolaylıkla yapabiliyorlar.
Onların da meslek olarak yaşadıkları bir sürü problemler var Bunları çözebildik mi? 25 Kasım kadına şiddete dur diyeceğimiz gün veya farkındalık günü engelli kadınların toplum tarafından psikolojik şiddete uğrarken durdurabildik mi ? Örnek Bay Bayan tuvaleti var yanına engelliler tuvaleti deniyor engellilik cinsiyet olarak algılanıyor neden ?engelli kadın tuvaleti, engelli erkek tuvaleti ,diye ayırt edilmiyor çölyaklı veya albinizimli (albüno ) bireylerin farkında mıyız maalesef diyerek devam etmek istiyorum doğru bilinen yanlış yapılan bazı konulara açıklık getirmek istiyorum.
Bu konuları yıllardır yanlışı önlemek için açıklıyorum ancak engelli sivil toplum kuruluşları ve toplumumuz da dahil bu konuda yanlışları yapmaya devam ediyoruz. Engellilik kutlanmaz. Bir insan engelli olduğu için kutlanmaz. Engellilik keyfi bir durum değildir. Engellilik tercih edilen bir durum değildir. Engellilik zorunlu zor bir yaşam biçimidir. Hiçbir engelli engelli olmayı tercih etmemiştir. Bu nedenle lütfen engellilerle ilgili özel günlerde haftalarda kutlama mesajı yayınlamayın. Kutlanacak bişey yok. Engellilerin ciddi sorunları var. Çözülmesi gereken çok önemli sorunları var.
Sevgi hiçbir engeli aşmıyor. Seviyor olmak veya seviliyor olmak başka bişey. Yaradılanı severiz yaradandan ötürü. Birbirimizi sevmemiz engellinin engelini ortadan kaldırmıyor.
Ancak, engelleri kaldırmanın yolu öncelikle bütün alanlarda mimari engelleri kaldırarak erişilebilirliği sağlamak sonra da iletişim dilimizi düzelterek engellilerle saygın ,ortak yaşamı sürdürmekle mümkündür.
Engellilik aday olunacak bişey değil. Engellilik keyfi bir tercih değil. Bu nedenle hepimizin görevi öncelikle engelliliği azaltmak olmalıdır. Bu konuda tedbirler alınmalıdır. Lütfen engellilik konusunu korkutma unsuru olarak kullanmayın. Hepimiz engelli adayıyız ifadesini kullanmayın. Eğer bir şeyle korkutmak istiyorsanız hepimizin tek gerçeği var ölüm. O zaman sürekli hep birbirime biz ölücez haberiniz olsun diyelim.
Engelli sivil toplum kuruluşlarının yöneticileri ( bu konularda donanımlı ve bilgili olmak zorunluluğu vardır) engelli toplumun üzerinden sosyal statü ve kazanç edinmeye çalışmamalı bu tür insanların da engelli toplum tarafından ve tüm toplum tarafından engelli sivil toplum kuruluşlarına yönetici olarak gösterilmesinin ve seçilmesinin önüne geçilmesi gerekmektedir. Örneğin:”damdan düşen damdan düşenin halinden anlar”
– Engelleri kaldırmanın yolu önce bireysel sorumluluk almaktan geçiyor.
Önce birey olarak “Engel kaldıran mıyım? Engel yaratan mıyım?” sorusunu kendimize soralım. Engellilerle ilgili özel günler hak temelli,” hakların” uygulanması için nelerin yapılması gerektiğinin anlatıldığı günlerdir. Bu günlerde “kutlama mesajı, sevgi her engeli aşar, hepimiz engelli adayıyız gibi içi boş gayri ciddi mesajları söylemekten vazgeçilmesi gerekiyor bunların yerine ,hak temelli yaklaşım ve insan haklarından kaynaklanan haklarının geliştirilerek engelli vatandaşların faydalanmasını sağlamaktır. 3 aralık dünya engelliler farkındalık ve 10- 16 mayıs engelliler haftasında engelli sivil toplum kuruluşlarının bu konulara dikkat çekip hak temelli yaklaşım ve insan hakları engelli vatandaşlar için de geçerli olduğunu ve hak olduğunu topluma anlatmak zorundadır. Ayrıca geçen bir yılda engelli toplum için neleri yaptıklarını gelecek bir yılda neleri yapabileceklerini engelli topluma ve tüm topluma anlatması gerekir.Özel günler ve tarihler bunların konuşulabilmesi içindir.
Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Farkındalık Günü münasebetiyle bizlerle olduğunuz için teşekkür ederim. Bizler, birlikte, ‘hak temelli’ güçlü, sosyal, toplumuz.
Saygılarımla,
Tuncer KURA
