TMMOB Aydın İl Koordinasyon Kurulu çağrısıyla; “Milli Park’ın sesi ol! Doğama, Tarihime, Geleceğime Dokunma demek için” Didim Taşburun Balıkçı Barınağında toplanan Didimli bazı Oda STK ve Dernekler, Cumhurbaşkanı kararı ile yeniden değerlendirilerek, tescil derecesi değiştirilerek kesin korunacak hassas alan statüsünden çıkartılarak Nitelikli Koruma Statüsüne düşürülen Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı adına “Doğama, Tarihime, Geleceğime Dokunma!” Demek için basın açıklaması yaptılar.
Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Park’ta neler oluyor? Toplanan kalabalığa Türk Mühendis ve Mimarlar Odası Birliği Aydın İl Koordinasyon Kurulu Aydın İli Büyük Menderes Deltasında bulunan, doğal sit alanı içerisindeki Didim ve Söke ilçeleri içerisinde bulunan Doğanbey, Akköy ve Batıköy’ü ilgilendiren statü değişikliğinin ekosistem için yaratacağı sıkıntıları ifade ederek teknik bilgiler aktardı.
Yapılan bu konuşmada özetle “Milli Park içerisinde önemli su kaynaklarını barındıran flora ve fauna çeşitliliği ile bu ülkenin önemli bir ekosistemidir ve geleceğe bozulmadan taşınması gerekmektedir” dendi. Dilek Yarımadası’nın 28 çeşit memeli, 42 çeşit sürüngen ve çok sayıda deniz canlısına ev sahipliği yaparken, nesli tükenmekte olan Anadolu Parsı’nın batıda yaşadığı son nokta olmasının, 256 yaban kuş türüne sahip bu doğal sit alanının Dünya’da 700 bireyi kaldığı tahmin edilen Akdeniz foklarının da yaşam alanı olduğunun, Milli Park’ın aynı zamanda endemik birçok bitki de barındırdığının altı çizildi ve bölgenin geçmişten gelen tarihi ve doğal değerlerini, ekosistemi geleceğe bozulmadan taşınması gerekliliğinin önemi anlatıldı.
TMMOB Aydın İl Koordinasyon Kurulu adına yapılan konuşmanın ardından Aydın Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Başkanı’nın yaptığı hukuki teknik bilgilerde ise özetle “TMMOB Aydın İl Koordinasyon Kurulunun açmak istediği iptal davası ancak Danıştay’da açılabilecek bir davadır. Adalet Sisteminin geldiği noktada hukuk ciddi anlamda sıkıntılar yaşıyor ve özellikle idare mahkemeleri maalesef yürütmenin noter tastiki şeklinde devam ediyor. Bu anlamda tek başına dava açmak maalesef çevre talanlarını durduramıyor. Bir taraftan bu hukuki mücadeleyi sürdürürken, dava açarak yargı sürecini yürütürken bir diğer taraftan da toplumun yaşam alanlarına sahip çıkmaları, sorunu görünür kılmaları halkın yaşam alanlarını savunma mücadelesi hukuk mücadelesi ile birleşirse başarı elde edebiliyoruz. Didim halkının bu konuya hassasiyet göstermesi ve de buraya sahip çıkması gerekiyor. Birlikte mücadele edersek kazanabiliniz” dendi ve kamuoyu desteği istendi.
Taşburun Balıkçı Barınağı‘nda toplanan kalabalık kitleye konuşan, Akköy’ün yerlilerinden olduğunu ifade eden Sinan Bey de Akköy RES Projesi için yapılan Acele Kamulaştırma konusundaki tepki ve şikayetlerini dile getirdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Resmi Sitesinde “Nitelikli doğal koruma alanları hakkında” aşağıdaki bilgilendirmeler yer alıyor.
Nitelikli Koruma Statüsü Ne demek? Nitelikli Koruma “Doğal yapısı değişmemiş veya az değişmiş, modern yaşam ve önemli ölçüde insan faaliyetleri tarafından etkilenmemiş, doğal süreçlerin hakim olduğu, koruma amaçlarına uygun olarak yörede yaşayanların alanın mevcut kaynaklarını kullanmasını sağlayarak doğal hayata dayalı geleneksel yaşam şekillerinin korunduğu kara, su, deniz alanlarıdır.”
Nitelikli Koruma Statüsü Nelere izin verir? Bölgenin doğal yapısı, ekolojik değerleri, silueti, doğal peyzajı ve benzeri ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurularak faaliyetlerin niteliğine, içeriğine ve zorunluluk haline ilişkin Bölge Komisyonlarının değerlendirmesi sonucunda, nitelikli doğal koruma alanlarında şunların yapılmasına izin verilebilecek:
“Entegre tesis içermeyen tarım faaliyetleri, geleneksel yaşam biçiminin gerektirdiği nitelikte, entegre tesis içermeyen hayvanların barınması ve beslenmesi için gerekli olan yapılar, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği, rekreatif amaçlı iskele ile imar planı kararıyla yapılan ve yüzer sistem kullanılan iskele, doğal kaynak suyunun çıkarılmasına yönelik uygulamalar, geleneksel balıkçılık faaliyetleri ile sulama amaçlı göletlerde olmak ve üretim kapasitesi Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesi ile belirlenen alt sınırı aşmamak kaydıyla kültür balıkçılığı faaliyetleri.
Ulaşım hatları ile bunların zorunlu yapıları, elektrik iletim hattı/tesisi, içme ve kullanma suyu hattı, atıksu hattı, trafo, haberleşme servisleri, açık otopark ve alanın korunmasına katkı sağlayacak arıtma tesisleri ile faaliyetlerinin özelliği ve alanın coğrafi yapısı gereği başka güzergahtan geçirilmesi kamu menfaatiyle bağdaşmayan enerji iletim hatları, ulusal güvenlik için zaruret arz eden tesisler, yöre halkının ihtiyaçlarıyla sınırlı kalmak ve toplam yapılaşması kara alanının yüzde 2’sini geçmemek kaydıyla balıkçı barınakları, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinde yer alan üretim kapasitesi ile sınırlı kalmak kaydıyla hidroelektrik, rüzgar ve güneş enerji santralleri, içme suyu amaçlı baraj ve göletler ile tarımsal sulama amaçlı göletleri.”
Öte yandan nitelikli doğal koruma alanlarında alanın doğal yapısıyla uyumlu, beton, asfalt gibi malzemelerin kullanılmadığı açık spor alanları, çadırlı kamp ve karavan ile günübirlik faaliyetler de yapılabilecek. Alanın ve doğal özelliklerin devamlılığı için halkın bu alanlara erişiminin uygun seviye ve şekilde tutulması esas olacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, kesin korunacak ve hassas alanlar, nitelikli doğal koruma alanları ile sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarının tespitine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından, Türkiye Barolar Birliği yönetmelik değişikliğine karşı hukuksal yola başvurulacağını 06.03.2022’de yayınladığı basın açıklamasıyla duyurmuştu.
DOĞAL SİT ALANLARINDA YAPILAŞMAYA İZİN VEREN YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ HAKKINDA TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ BASIN AÇIKLAMASI
05.03.2022 günlü Resmi Gazete’de, ‘Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik Değişikliği’nin yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile “Korunan Alanlar” daha fazla insan faaliyetine açıldı.
Değişiklikle, mutlak yapılaşma yasağı olan kesin korunacak hassas alanlarda, birtakım altyapı hizmetleri ve ulusal güvenlik için zorunlu olan tesisler, orman yolları ve balıkçılığa izin verilebileceğine dair düzenleme ile mutlak yapılaşma yasağına çeşitli istisnalar getirilmiştir.
Nitelikli Doğal Koruma Alanlarında ise daha önce ilke kararı değişikliği ve yönetmelik değişikliği ile elde edilemeyen tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğine, iskele ve balıkçı barınaklarına, kültür balıkçılığı faaliyetlerine, güvenlik tesislerine, kurulu gücüne göre belirli bir kapasiteyi aşmayacak HES, rüzgar ve güneş santrallerine, atık su arıtma tesislerine, otoparklara, trafo ve enerji nakil hatlarına, içme suyu amaçlı baraj ve göletlerin yapılmasına imkan verilmiştir.
Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarında ise Bölge Komisyonu değerlendirmesi ile kesin korunacak hassas alanlarda ve nitelikli doğal koruma alanlarında izin verilen faaliyetlere ek olarak düşük yoğunluklu çeşitli faaliyetler ile tarım ve hayvancılık amaçlı entegre tesislere, herhangi bir kapasite sınırı olmaksızın hidroelektrik, rüzgâr ve güneş enerji santrallerine ve turizm ve yerleşimlere izin verilebileceğine dair düzenlemeler içermiştir.
Maden yönetmeliği ve korunan alanlara dair yapılan bu son düzenlemeler, siyasi iktidarın mahkeme kararlarını yok sayarak özellikle maden, enerji ve endüstriyel tarım şirketlerine yeni bir sermaye transferi dalgası yarattığını bize göstermektedir.
Öncesinde 1. Derece, 2. Derece, 3. Derece doğal sit olarak tanımlanan, sonradan kesin korunacak, nitelikli koruma alanı, sürdürülebilir koruma ve kullanma alanları olarak tanımlanan alanlarda pek çok kez yapılaşmaya dönük düzenlemeler gündeme gelmiş, açılan davalarda yürütmeyi durdurma kararları, iptal kararları verilmişti.
Türkiye Barolar Birliği olarak, Koruma ilke ve politikaları ile bağdaşmayan, uluslararası anlaşmalara aykırı ve yargı kararlarını hiçe sayan, hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayan yönetmelik değişikliğine karşı hukuksal yola başvurulacağını duyurmak isteriz. Zeytin Kanunu’nu delme girişimleri gibi doğal SİT alanlarının da parçalanmasına, yok olmasına izin vermeyeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.
Türkiye Barolar Birliği
Didim Taşburun Balıkçı Barınağı’nda yapılan “Milli Parklarımıza, Doğama, Tarihime, Geleceğime Dokunma!” Basın açıklamasında toplanan kalabalık içerisinde Türkiye İşçi Partisi (Tip) Didim İlçe Örgütü’nün taşıdığı döviz ve pankartlarda Gezi Davası’ndan tutuklu bulunan ve tahliye bekleyen TİP Hatay Milletvekili Tutuklu Avukat Can Atalay’ın fotoğrafları oldukça dikkat çekiciydi.
Didim Taşburun Balıkçı Barınağı’nda yapılan “Milli Parklarımıza, Doğama, Tarihime, Geleceğime Dokunma!” Basın açıklamasında toplanan kalabalık içerisinde Türkiye İşçi Partisi (Tip) Didim İlçe Örgütü’nün taşıdığı döviz ve pankartlarda Gezi Davası’ndan tutuklu bulunan ve tahliye bekleyen TİP Hatay Milletvekili Tutuklu Avukat Can Atalay’ın fotoğrafları oldukça dikkat çekiciydi.
Umut Kaşan / Ege İdea Dergi – Didim ( 2023 )
